Köpeklerde anemi (kansızlık), sağlıklı alyuvar miktarının hücrelere ve organlara taşınamaması nedeniyle ortaya çıkan bir sağlık durumudur. Hücrelere oksijen taşımaktan sorumlu olan alyuvarların azalması sonucunda hafif seyirliden hayati tehdit boyutuna kadar ulaşan sonuçların ortaya çıkması mümkündür. Aynı zamanda tek başına bir hastalık olarak kabul edilmemekle birlikte, altta yatan farklı bir sağlık sorununun işaretçisidir.
Köpeklerde kansızlık problemi, birçok farklı etmene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.Bu hastalıkların ise kısaca şu şekilde açıklanması mümkündür:
- Sağlıksız Beslenme Alışkanlıkları: Köpeklerin beslenme düzenleri, genel sağlık durumlarını doğrudan etkileyen faktörlerin başında gelmektedir. Beslenme sırasında yeterli bakır, niasin, demir, riboflavin, E vitamini, B6 ve B12 vitaminlerinin alınmaması halinde anemi görülebilmektedir. Bu nedenle veteriner hekim önerisi ile dengeli ve sağlıklı mamaların kullanılması oldukça önemlidir.
- Vücutta Enfeksiyon Görülmesi: Vücutta görülen virüs ve bakteri gibi zararlı mikroorganizmalar, alyuvarlar üretimi ya da sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Özellikle Babesia ve Ehrlichia gibi mikroorganizmalar, köpeklerde kansızlık sorununun ortaya çıkmasında doğrudan etkilidir. Bu nedenle hastalık belirtileri görüldüğü anda vakit kaybetmeden uygun müdahalelerin yapılması ve vücuttaki enfeksiyonların ilerlemeden öncesinde tedavi edilmesi gerekmektedir.
- Toksinlere Maruz Kalınması: Köpek fizyolojisi, insan fizyolojisi ile aynı çalışma sistemlerine sahip değildir. Bu nedenle gün içerisinde maruz kaldığımız birçok unsur, köpekler için toksik etkiye yol açabilmektedir. Özellikle bazı ilaç grupları, kurşun, çinko, selenyum ve bakır gibi ağır metaller; kırmızı akçaağaç, meşe ağacı ve eğrelti otu bitkileri; soğan ve bakla gibi besinler köpeklerde anemiye neden olmaktadır.
- Hemolitik Aneminin Görülmesi: Alyuvarların yok olması sonucunda görülen bir sağlık sorunudur. İmmün sistemi etkileyen hastalıklar, enfeksiyonlar, tümörler, yapılan aşılar, kullanılan ilaçlar ya da alyuvarlar sağlığını bozan etmenler nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Aynı zamanda diyabet, fosfor düşüklüğü ve benzeri sebeplerle de görülmesi mümkündür. Doğru bir tedavi planı ile kontrol altına alınabilmektedir.
- Kemik İliği Sağlığının Bozulması: Kemik iliği sağlığının farklı etmenlere bağlı olarak bozulması sonucunda hem alyuvarlar hem de akyuvarlar sayısında düşüş görülebilmektedir. Bu durum sonucunda ise kansızlık sorunu ortaya çıkmaktadır.
- Böbrek Hastalıklarının Bulunması: Böbrek sağlığının bozulması, eritropoietin hormonunun daha az salgılanmasına neden olmaktadır. Bu durum sonucunda ise kemik iliğinde bulunan alyuvarlar seviyesi düşüş gösterebilmektedir. Sentetik hormon ve demir takviyesi kullanımı ile tedavi edilmesi mümkündür.
- Kronik Hastalıkların Görülmesi: Köpeklerde aneminin en sık karşılaşılan sebebi, kronik hastalıkların bulunmasıdır. Vücutta tümör oluşması, tiroid bezlerinin yeterince çalışmaması, karaciğer sağlığının bozulmuş olması, uzun süreli enfeksiyonların görülmesi ve adrenal bezlerin sağlıksız çalışması gibi durumlar karşısında anemi sorunu ortaya çıkabilmektedir. Kansızlığa yol açan sağlık sorununun doğru şekilde teşhis ve tedavi edilmesi, kansızlık sorununun giderilmesi için yeterli olmaktadır.
- Kan Kaybına Yol Açan Durumların Bulunması: Özellikle geçirilen ameliyatlar, kazalar, travmalar ve benzeri yaralanma durumlarında oluşan anemi sorunlarını kapsamaktadır. Ancak bazı iç parazit türlerinin bulunması, kanamaya yol açan tümörlerin görülmesi, kan pıhtılaşmasını önleyen hastalıkların bulunması, ülser ve benzeri durumlar karşısında da ortaya çıkabilmektedir. Kan kaybının önlenmesi için mutlaka acil müdahale yapılması gerekmektedir.
Köpeklerde anemi sorunu, altta yatan sebebe ve semptomların şiddetine bağlı olarak farklı şekillerde tedavi edilebilmektedir. Ancak kaynağı ne olursa olsun, köpeklerin genel sağlık durumlarını korumak ve en kısa sürede iyileşmeyi sağlamak için mutlaka uzman bir veteriner hekim tarafından detaylı muayene yapılması gerekmektedir. Bu nedenle vitamin ve ek gıda takviyelerinin bilinçsiz şekilde yapılmaması, hastalıkların doğru ilaçlar ile tedavi edilmesi hayati, önem taşımaktadır.
Köpeklerde Anemi - Kansızlık Belirtileri Nelerdir?
Köpeklerde anemi sorunu, altta yatan farklı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkan bir problemdir. Bu nedenle belirtiler, kansızlığa neden olan hastalığa bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Ancak en sık karşılaşılan anemi belirtilerinin kısaca şu şekilde sıralanması mümkündür:
- Sevilen yiyecekler ve ödül mamalarını da kapsayacak şekilde iştahın azalması,
- Köpeğin kısa süre içerisinde beklenenden fazla kilo kaybetmesi,
- Nabzın gün içerisinde uzun süreli yükselmesi,
- Nefes alıp verirken hızlı ve kesik kesik solumanın görülmesi,
- Ciltte morlukların oluşması,
- Dışkının yapışkan bir dokuda ve normalden daha koyu renkli olması,
- Kusma ya da dışkılama sonrasında kan görülmesi,
- Diş etlerinin sağlıklı kırmızı/ pembe tonları yerine beyaz, uçuk pembe ya da sarımsı bir renge bürünmesidir.
Köpeklerde anemi belirtileri görüldüğü anda vakit kaybetmeden alanında uzman bir veteriner hekime başvurulması hayati önem taşımaktadır. Bu sayede genel sağlık durumu ve vücut sistemleri bozulmadan öncesinde müdahale edilmesi mümkün olmaktadır. Özellikle ani kan kayıpları köpeklerin şok geçirmesine ve ölüm vakalarına yol açabileceği için mutlaka acil müdahale yapılmalıdır. Aksi halde hayatta kalma sağlansa dahi yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve genel sağlık durumunun iyileşmesi oldukça uzun zaman alacaktır. Bu nedenle anemi belirtileri kesinlikle ihmal edilmemesi, yapılan tahlil ve tetkiklerin sonuçlarına uygun olacak şekilde bir tedavi programı başlatılmalıdır.
Köpeklerde Anemi Tedavisi
Eğer köpeğinizde görülen anemi, yaşamı tehdit edecek derecede şiddetliyse, bu durumda köpeğinize kan nakli yapılması gerekebilir. Kan nakli, veteriner hekiminizin köpeğinizden öncelikle tanısal testler için kan örnekleri alması ve köpeğinizin kan grubunu belirlemesi ile başlar. Kan naklinin ana amacı, aneminin altında yatan sebebin tespit edilmesi ve diğer tedavi yöntemlerinin etkili olmaya başlaması sürecinde, köpeğinizi sağlık açısından stabil bir duruma getirmektir.
Aneminin altında yatan nedenin teşhisi konulduktan sonra, köpeğinizin tedavisi için bir dizi yöntem devreye girebilir. Bunlar arasında:
Kortikosteroidler: Özellikle otoimmün hemolitik anemi (AIHA) durumunda kullanılır. AIHA, köpeğinizin bağışıklık sisteminin kendi kırmızı kan hücrelerine saldırdığı bir durumdur ve kortikosteroidler bu bağışıklık tepkisini baskılamaya yardımcı olur.
Anthelmintikler (Parazit Karşıtı İlaçlar): Eğer anemiye parazit enfeksiyonu sebep oluyorsa, pirantel veya fenbendazol gibi ilaçlar parazitleri yok ederek anemiyi tedavi edebilir.
Vitamin K1: Bazı kemirgen zehirlenmelerinde, özellikle kanın pıhtılaşmasını engelleyen zehirlerde, K1 vitamini hayati önem taşıyabilir.
Antibiyotikler: Eğer anemi bulaşıcı bir hastalık sebebiyle oluştuysa, doksisiklin gibi antibiyotikler etkili olabilir.
Cerrahi: Eğer anemiye neden olan organ hasarı varsa (örneğin dalak veya karaciğer hasarı) cerrahi müdahale gerekebilir.
Veteriner hekiminiz, tüm bu faktörleri göz önünde bulundurarak köpeğiniz için en uygun tedavi yöntemini oluşturacaktır.Tedavi, köpeğinizde aneminin nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
